Lymfoedeem

Door een stoornis in het lymfestelsel wordt overtollig weefselvocht onvoldoende afgevoerd. Vochtophoping in de huid en onderliggende weefsels veroorzaakt (pijnlijke) zwellingen en stijfheid.

Symptomen/diagnose

Lymfoedeem geeft een (lood)zwaar gevoel in armen of benen, een gevoel van spanning rondom polsen, vingers, enkels, ellebogen of knieën, meestal aan de zijde van het lichaam waar het lymfestelsel beschadigd is. Soms veroorzaken de zwellingen en zeurende of stekende pijn en stijfheid in gewrichten. Bewegingen kunnen beperkt worden. Het gewicht en de lichaamsomvang kunnen toenemen.

Hoe ontstaat lymfoedeem?

Het lymfestelsel is een netwerk van lymfevaten en lymfeknopen, vaak klieren genoemd. Ze maken deel uit van ons lichamelijke reinigings- en afweersysteem.

De lymfevaten verzamelen het vocht dat zich in de cellen tussen onze organen bevindt. Via de lymfevaten vloeit dit weefselvocht naar de lymfeknopen, beter bekend als klieren. Deze klieren, die zich vooral in onze liezen, oksels en hals bevinden, filteren, reinigen en ontsmetten het weefselvocht. Ze filteren afvalstoffen als beschadigde cellen, virussen, schimmels en bacteriën eruit en maken eventuele ziekteverwekkers onschadelijk. Als delen van het lymfestelsel beschadigd zijn of ontbreken, dan wordt het weefselvocht niet of slechts gedeeltelijk afgevoerd. Het ophopende vocht veroorzaakt zwellingen die we lymfoedeem noemen.

Bij primair lymfoedeem zijn de afwijkingen aan het lymfestelsel aangeboren. Het oedeem ontstaat vaak pas na een trauma (verstapping, overbelasting etc.) of een operatie.

Secundair lymfoedeem ontstaat door invloeden van buitenaf, denk aan een (wondroos)infectie, ernstige verbranding van de huid of een open botbreuk. Secundair lymfoedeem kan ook een gevolg zijn van bestralingen (behandeling van kanker) of een operatie waarbij het lymfestelsel beschadigd raakt.

Wat zijn mogelijke complicaties?

Lymfoedeem kan verergeren door extreme kou en extreme warmte. Datzelfde geldt voor verbranding door de zon, insectenbeten, geïnfecteerde wondjes of andere infecties en knellende kleding.